Hagia Sofia -- kościół w Stambule

Islamskie zakusy na Hagia Sophia: w Wielkanoc czytano tam Koran

W Stambule, w dawnej bizantyjskiej świątyni Hagia Sophia (obecnie jest to oficjalnie muzeum) w czasie obchodzonej w ubiegłym tygodniu prawosławnej Wielkanocy czytano… Koran. Ostatni raz księgę tę czytano tam 85 lat temu!

Sury z Koranu recytowane były przez imama z meczetu Ahmeta Hamdi Akseki znajdującego się po azjatyckiej stronie Bosforu.

W czasie prawosławnej Wielkanocy , Hagia Sophia odwiedzana była licznie przez muzułmanów. Po przeczytaniu sur, w byłej chrześcijańskiej świątyni otwarto wystawę prac malarsko-kaligraficznych „Miłość proroka”. W ceremonii otwarcia wziął udział przewodniczący Agenci ds. Religii Turcji, Mehmet Gormez.

Świątynię Hagia Sophia zbudował w VI wieku cesarz Justynian I Wielki. W roku 1453, po zdobyciu Konstantynopola przez Turków Osmańskich, bizantyjska świątynia została zamieniony w meczet – dobudowano do niej cztery potężne minarety. Od roku 1935, gdy w Turcji władzę sprawował zwolennik świeckiego państwa Kemal Ataturk, świątynia zmieniła swój status i do dziś stanowi oficjalnie muzeum – jedną z największych atrakcji w metropolii nad Bosforem.

Od roku 2002, gdy w Turcji do władzy doszła pro islamska Partia Sprawiedliwości i Rozwoju Recepa Tayyipa Erdogana, czynione są systematyczne działania mające na celu ponowne przeistoczenie Hagia Sophia w czynny meczet.

Obecnie w Turcji jest już ponad 85 tysięcy meczetów, z czego 10 tysięcy zbudowano po roku 2002.

[link widoczny dla zalogowanych]

"Niech łańcuchy opadną, niech Hagia Sophia się otworzy" - skandowało tysiące muzułmanów.

Chcą meczetu w Hagia Sophia

Tysiące muzułmanów żądało w sobotę ponownego przekształcenia bazyliki Hagia Sophia w Stambule w meczet - podały tureckie media. Obecnie w tej dawnej świątyni chrześcijańskiej pochodzącej z VI wieku, zamienionej w meczet w 1453 roku, mieści się muzeum.

Po modłach przed Hagia Sophia, którym przewodniczył imam z Mekki, wierni zaczęli nawoływać do przywrócenia zabytkowi funkcji meczetu. "Niech łańcuchy opadną, niech Hagia Sophia się otworzy" - skandowali.

"W imieniu setek tysięcy naszych braci, żądamy możliwości modlitwy wewnątrz meczetu Hagia Sophia" - powiedział przewodniczący Stowarzyszenia Młodzieży Anatolii Salih Turhan, który był organizatorem wydarzenia zorganizowanego w przeddzień obchodów rocznicy zdobycia Konstantynopola przez Turków w 1453 roku.

To właśnie po upadku chrześcijańskiego Konstantynopola dotychczasowy kościół Mądrości Bożej, główna świątynia Bizancjum i miejsce koronacji wschodnich cesarzy, został przekształcony w meczet, do którego później dobudowano wysokie minarety. Po przekształceniu Turcji w świeckie państwo przez Mustafę Kemala Ataturka, w 1934 roku w Hagia Sophia założono muzeum działające do dzisiaj.

[link widoczny dla zalogowanych]

Nie wiem Confused

czy nikt, nigdy ich nie uświadomił, że to NIGDY! nie był meczet?

W Wielki Piątek turecki prezydent chce się modlić w Hagia Sofia

W chrześcijański Wielki Piątek 14 kwietnia prezydent Turcji Recep Tayyip Erdoğan zamierza odprawić modły muzułmańskie w muzeum Hagia Sofia w Stambule. Mają mu w tym towarzyszyć wysokiej rangi działacze jego islamskiej partii AKP, a także zwierzchnicy religijni miasta. Jeśli do tego dojdzie, będzie to oznaczać złamanie obowiązującego od ponad 80 lat muzealnego statusu tego miejsca, wcześniej świątyni chrześcijańskiej, a następnie muzułmańskiej.

Swoim gestem prezydent, który nie ukrywa swych dążeń do rządów absolutystycznych i do przywrócenia, na ile to możliwe, dawnego ustroju osmańskiego, chce jeszcze bardziej zachęcić współobywateli do poparcia jego zamysłów w referendum 16 kwietnia. Wybór daty modłów jest też świadomym wyzwaniem pod adresem chrześcijan, którzy w tym roku obchodzą wspólnie święta wielkanocne, a więc także Wielki Piątek. Ponadto trwający obecnie nisan w kalendarzu islamskim, który w tym roku pokrywa się częściowo z kwietniem, jest miesiącem, w którym urodził się Mahomet.

Wiadomość o zapowiedzi prezydenckiej na temat modłów przekazali prorządowi dziennikarze w czasie prezentacji książki tureckiego historyka Mustafy Armağana pt. „Intrygi wokół Hagia Sofia”. Autor twierdzi w niej, że osławiony dekret Kemala Atatürka – twórcy współczesnego, świeckiego państwa tureckiego – z 1934, który zamieniał ówczesny meczet w muzeum, jest sfałszowany, toteż nie ma on żadnej wartości prawnej i Hagia Sofia nadal pozostaje meczetem. Takie stanowisko bardzo odpowiada obecnemu prezydentowi, który nie ukrywa swych dążeń wielkotureckich.

Hagia Sofia, czyli kościół Mądrości Bożej (dosłownie Świętej Mądrości), powstała na rozkaz cesarza bizaantyńskiego Justyniana w 537 (rok ukończenia budowy) i przez prawie tysiąc lat była największą i najwspanialszą świątynią w całym wschodnim chrześcijaństwie. Po zdobyciu dawnej stolicy Bizancjum w 1453 Turcy zamienili ją na meczet i w tym charakterze obiekt ten przetrwał do wspomnianej decyzji Atatürka z 1934, gdy stał się muzeum.

Według Armağana podpis ówczesnego przywódcy tureckiego pod tym dekretem nie przypomina w żadnym wypadku charakteru pisma Atatürka, znanego z innych dokumentów, które firmował swym nazwiskiem. Na tej podstawie, a także z powołaniem się na wiele innych źródeł, turecki historyk utrzymuje, że zmiana ówczesnego meczetu w muzeum była wynikiem nacisków różnych sił zachodnich, począwszy od ówczesnego ambasadora amerykańskiego Josepha Grewa.

Zarówno zapowiedziana przez Erdoğana modlitwa w tym miejscu, jak i wspomniana książka Armağana sprawiają, że w kraju coraz bardziej zaostrza się klimat przed przyszłym referendum, które ma ustanowić w kraju system rządów prezydenckich (zamiast parlamentarnych), i to o silnych tendencjach wielkotureckich i islamskich.

[link widoczny dla zalogowanych]

Protest Kościołów Europy po czytaniu Koranu w Hagia Sophia

Oficjalne, państwowe czytanie Koranu w meczecie-muzeum Hagia Sophia w Stambule z okazji muzułmańskiego miesiąca postu ramadanu spotkało się z ostrą krytyką ze strony chrześcijan. Ta uroczystość z udziałem ministra do spraw religii Mehmeta Görmeza, transmitowana przez państwową telewizję turecką, stanowi wykorzystanie największego sanktuarium ludzkości do celów politycznych. Takie stwierdzenie można przeczytać w oświadczeniu Konferencji Kościołów Europejskich (KEK), ogłoszone 23 czerwca w Brukseli.

Zanim Turcy w 1453 zamienili chrześcijańską świątynię Mądrości Bożej (Hagia Sophia) w meczet, przez ponad tysiąc lat stanowiła ona centrum prawosławnego chrześcijaństwa – przypomina dokument KEK. Zwrócono przy tym uwagę, że w czasach współczesnych obiekt ten, przekształcony przez twórcę republiki, Kemala Atatürka w 1934 roku w muzeum, jest symbolem ideałów wolności religijnej w nowoczesnej Turcji.

Islamską uroczystość w Hagia Sophia skrytykował też w ostrych słowach rząd Grecji. W specjalnym oświadczeniu określił ją jako „prowokację dla chrześcijan”. Podkreślono, że rząd Turcji stara się ”stopniowo przekształcić w meczet” Hagia Sophię, należącą do światowego dziedzictwa kultury. Dochodzi do tego ponadto w czasie, gdy dialog między religiami jest absolutną koniecznością. Na to „musi zareagować wspólnota międzynarodowa”, stwierdził grecki MSZ.

Było to już drugie tego rodzaju wydarzenie w tym miejscu przy wsparciu rządowym w ostatnim czasie. Po raz pierwszy czytano tam Koran w kwietniu 2015. W listopadzie ub.r. turecki urząd ds. religii (Diyanet) oficjalnie mianował imama meczetu „Hagia Sophia” – pierwszego od przekształcenia ponad 80 lat temu tej dawnej świątyni chrześcijańskiej w muzeum. Prezydent Recep T. Erdoğan pogratulował władzom Diyanetu tej nominacji. Oficjalne media tureckie też wyraziły zadowolenie, że został ustanowiony imam, co jest „spełnieniem życzenia narodu tureckiego”.

Choć „Hagia Sophia” od ponad 80 lat nie może być wykorzystywana dla celów sakralnych, w ostatnim czasie mnożą się żądania grup zarówno islamskich, jak i chrześcijańskich, w sprawie umożliwienia im odprawiania modłów lub nabożeństw pod jej kopułą.

Jeszcze kilka lat temu Mehmet Akif Aydin z tureckiego Urzędu ds. Religii proponował, że stambulski meczet-muzeum mógłby służyć w dni powszednie muzułmanom, a w niedziele chrześcijanom. Jego zdaniem, w ten sposób udałoby się osiągnąć kompromis w sporach wokół tej historycznej świątyni.

Bazylika Mądrości Bożej (Hagia Sophia), zbudowana w IV w., przez ponad tysiąc lat była jedną z najważniejszych świątyń chrześcijaństwa. Po zdobyciu Konstantynopola w 1453 przez Turków osmańskich przez kolejnych 500 lat służyła jako najważniejszy meczet Cesarstwa Osmańskiego. W Republice Tureckiej od 1934 „Hagia Sophia” jest pomnikiem kultury i muzeum. Od tamtego czasu nie mogli z niej korzystać do celów religijnych ani chrześcijanie, ani muzułmanie, zabronione też było umieszczanie w niej jakichkolwiek symboli religijnych. Przepisom tym musieli się podporządkować także trzej papieże, odwiedzający to miejsce. Jedynie Paweł VI w 1967 mógł tam uklęknąć na krótką modlitwę.

Wszystko to miało na celu uniknięcie konfliktów na tle religijnym. Jednakże w kwietniu 2015 w muzeum odbyły się po raz pierwszy modlitwy islamskie i de facto przywrócono mu funkcję meczetu. W tym pierwszym po dziesiątkach lat modlitewnym nabożeństwie islamskim w związku z rocznicą urodzin Mahometa uczestniczyli Mehmet Görmez oraz podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Turystyki Ahmet Haluk i gubernator Stambułu Vasip Şahin.

[link widoczny dla zalogowanych]

Rysa na ścianie Hagia Sophia w Stambule zaniepokoiła naukowców

W pochodzącej z czasów późnego Antyku świątyni Hagia Sophia w Stambule tureccy naukowcy zauważyli rysę. Jeśli nie podejmie się środków remontowych rysa może się powiększać i w dłuższej perspektywie zagrozić budowli, poinformowała 7 września gazeta „Milliyet”.

Zdaniem ekspertów, historycznej budowli zagraża ciężki transport drogowy, którego trasa przebiega w sąsiedztwie. Mimo iż Stambuł leży w strefie tektonicznej, fundament jest nienaruszony. Jednocześnie historyczka Zeynep Ahunbay skrytykowała, że budowla, będąca historycznym dobrem kultury, nie ma systemu klimatyzacyjnego. Także kierownictwo muzeum uważa, że klimatyzacja jest w interesie zatrudnionych.

Poświęcona w 537 r. za panowania cesarza Justyniana, do zdobycia przez Osmanów w 1453 r. bazylika Mądrości Bożej (Hagia Sophia), przez ponad tysiąc lat była jedną z najważniejszych świątyń chrześcijaństwa i siedzibą patriarchów prawosławnych – tak też do dziś pozostaje w dokumentach kościelnych.

Po zdobyciu Konstantynopola w 1453 r. przez Turków osmańskich, przez kolejnych 500 lat służyła jako najważniejszy meczet Cesarstwa Osmańskiego. W Republice Tureckiej od 1934 r. Hagia Sophia jest pomnikiem kultury i muzeum. Od tamtego czasu nie mogli jej wykorzystywać do celów religijnych ani chrześcijanie, ani muzułmanie, zabronione też były wszelkie symbole religijne. Przepisom tym musieli się podporządkować także trzej papieże, którzy odwiedzili Hagia Sophia. Jedynie Pawłowi VI w 1967 r. udało się uklęknąć na krótką modlitwę.

Choć Hagia Sophia już od ponad 80 lat nie może być wykorzystywana dla celów sakralnych, w ostatnim czasie mnożą się żądania grup zarówno islamskich, jak i chrześcijańskich, w sprawie umożliwienia im odprawiania modłów lub nabożeństw pod jej kopułą. Dla wyznawców prawosławia jest w dalszym ciągu jednym z najważniejszych punktów ich kultury.

Jeszcze kilka lat temu Mehmet Akif Aydin z tureckiego Urzędu ds. Religii proponował, że meczet-muzeum Hagia Sophia w Stambule mógłby służyć w dni powszednie muzułmanom, a w niedziele chrześcijanom. Jego zdaniem, w ten sposób udałoby się osiągnąć kompromis w sporach wokół tej historycznej świątyni.

Oficjalnie istnieje zakaz odprawiania w Hagia Sophia nabożeństw islamskich. Jednak w czerwcu 2017 r. odbyło się w historycznej świątyni państwowe czytanie Koranu z okazji muzułmańskiego miesiąca postu ramadanu. Spotkało się to z ostrą krytyką ze strony chrześcijan. Ta uroczystość z udziałem ministra ds. religii Mehmeta Görmeza, transmitowana przez państwową telewizję turecką, stanowi wykorzystanie największego sanktuarium ludzkości do celów politycznych – oświadczyła wówczas Konferencja Kościołów Europejskich (KEK).

[link widoczny dla zalogowanych]

Muzułmanie apelują o modlitwę w świątyni Hagia Sophia

Przewodniczący tureckiego związku pracowników instytucji religijnych i fundacji (Diyanet Bir-Sen) Hasan Türüt wezwał prezydenta Recep Tayyip Erdoğana, aby pozwolił na odprawienie muzułmańskiej modlitwy w świątyni Hagia Sophia w Stambule w pierwszy piątek po ustaniu pandemii koronawirusa. Powołał się przy tym na fakt, że sułtan Mehmed II Zdobywca w 1453 r. modlił się tam w pierwszy piątek po zdobyciu Konstantynopola.

Türüt podkreślił, że nic już nie będzie takie samo w pokoronawirusowym świecie i wskazał, że „Hagia Sophia jest środkiem do osiągnięcia zmartwychwstania świata”. Jego zdaniem modlitwa do Allaha w Hagii Sofii „załagodzi zło”, jakim było przekształcenie jej z meczetu w muzeum.

Według otomańskiej tradycji po modlitwie w tym miejscu w 1453 r. Mehmed II wezwał klątwy Allaha na wszystkich, którzy zmieniliby przeznaczenie Hagii Sophii. – Nie znośmy już dłużej klątwy Allaha i naszego przodka Mehmeda. Trzeba, by czcigodny prezydent naszego kraju i jego kompetentni urzędnicy, którzy starają się o wywyższenie muzułmańskiej Turcji i islamu, potraktowali to poważnie – argumentował Türüt. Według niego, w związku ze znaczeniem, jakie Hagia Sophia ma dla islamu, konieczne jest ponowne przekształcenie tego zabytku w meczet.

Hagia Sophia uchodzi za najwspanialszą budowlę pierwszego tysiąclecia po Chrystusie. Została zbudowana jako chrześcijańska świątynia Mądrości Bożej przez cesarza Justyniana w 537 r. na ruinach kościoła wzniesionego w IV w. Po upadku Konstantynopola w 1453 r. szybko została przekształcona w meczet, m.in. dobudowano do niej cztery minarety. W 1934 r. decyzją prezydenta Turcji Mustafy Kemala Atatürka stała się muzeum. Od lat podejmowane są przez wyznawców islamu próby wymuszenia na władzach, by Hagia Sophia z powrotem była meczetem.

[link widoczny dla zalogowanych]

Hagia Sophia meczetem? – sąd odłożył decyzję, naciski na prezydenta

Losy bizantyjskiej bazyliki Hagia Sophia w Stambule nadal pozostają nierozstrzygnięte. Najwyższy sąd administracyjny ma ogłosić swą decyzję w tej sprawie w ciągu 15 dni.

Jednakże podczas czwartkowego posiedzenia trybunału prokurator wnioskował o oddalenie całej sprawy, ponieważ, jak stwierdził, decyzja z 1934 r. o przekształceniu Hagia Sophia w muzeum jest zgodna z porządkiem prawnym, a ponowne przekształcenie dawnej świątyni w meczet należy do wyłącznej kompetencji rządu i prezydenta.

Bazylika została konsekrowana w 537 r. Dedykowano ją Chrystusowi, Boskiej Mądrości. Do czasu wybudowania nowej bazyliki św. Piotra w Rzymie była największą świątynią chrześcijańską na świecie. Przez ponad 900 lat była główną bazyliką wschodniego chrześcijaństwa. W meczet została przekształcona dopiero w 1453 r. po zdobyciu Konstantynopola przez Turków. W 1934 r. Mustafa Kemal Atatürk, twórca laickiej i zorientowanej na Europę Turcji, przekształcił Hagia Sophia w muzeum.

Formalnie rzecz biorąc o ponowne przekształcenie chrześcijańskiej bazyliki w meczet ubiega się pozarządowa organizacja muzułmańska, która wystąpiła do sądu o unieważnienie decyzji z 1934 r. Ważniejsze jest jednak to, że na ponownej islamizacji Hagia Sophia bardzo zależy prezydentowi Recepowi Tayyipowi Erdoğanowi. Oświadczył on, że decyzja Atatürka była wielkim błędem i zapewnił, że zrobi wszystko, by wyegzekwować decyzję trybunału. Dla tureckiego prezydenta oddanie bazyliki muzułmanom byłoby wydarzeniem o wielkim znaczeniu symbolicznym. Umacniało by islamski charakter Turcji, stanowiłoby swoistą zemstę na Europie, która odrzuciła unijne aspiracje Turcji, a zarazem byłoby to też symboliczne odcięcie się od dziedzictwa Atatürka, jego laickiej wizji państwa.

Erdoğan zdaje sobie jednak sprawę, że Hagia Sophia to jedna z głównych atrakcji turystycznych Stambułu. Dlatego prawdopodobnie będzie on optował za rozwiązaniem hybrydowym, polegającym na tym, że bazylika pozostanie dostępna dla turystów przez wszystkie dni z wyjątkiem piątku, kiedy to będą się w niej odbywać modlitwy muzułmańskie. Jednakże i takie rozwiązanie będzie wymagało ponownego zakrycia wszystkich chrześcijańskich wizerunków, które znajdują się w świątyni. Za taką opcją opowiada się 73 proc. Turków, a za bezwzględnym przekształceniem świątyni w meczet 47 proc.

Ostateczna decyzja sądu w sprawie Hagia Sophia miała zapaść już w czwartek. Przypuszcza się, że jej odłożenie o kolejnych piętnaście dni zostało spowodowane międzynarodową presją na Erdoğana. Przed przekształcaniem bazylik w meczet przestrzegł w ostatniej chwili, 1 lipca, szef amerykańskiej dyplomacji Mike Pompeo.

Jeszcze większe znaczenie mogłyby mieć naciski ze strony rosyjskiej. Hagia Sophia do dziś bowiem pozostaje kościołem macierzystym Cerkwi prawosławnej, bazyliką Nowego Rzymu. W jej obronie wystąpił zarówno patriarcha Konstantynopola Bartłomiej, jak i Patriarchat Moskiewski.

[link widoczny dla zalogowanych]

I jest decyzja. Hagia Sophia w Stambule będzie meczetem. Prezydent Turcji Recep Tayyip Erdoğan podjął decyzję w sprawie przywrócenia tej historycznej budowli charakteru muzułmańskiego miejsca kultu.

Prezydent Turcji zdecydował: Hagia Sophia będzie meczetem

Hagia Sophia w Stambule będzie meczetem. Prezydent Turcji Recep Tayyip Erdoğan podjął decyzję w sprawie przywrócenia tej historycznej budowli charakteru muzułmańskiego miejsca kultu.

Wcześniej turecki naczelny sąd administracyjny anulował decyzję prezydenta Mustafa Kemala Atatürka z 1934 roku o przekształceniu Hagii Sophii w muzeum.

Hagia Sophia uchodzi za najwspanialszą budowlę pierwszego tysiąclecia po Chrystusie. Powstała jako chrześcijańska świątynia Mądrości Bożej. Wzniesiono ją z rozkazu cesarza Justyniana w 537 r. na ruinach wcześniejszego kościoła z IV w. Po upadku Konstantynopola 29 maja 1453 r. szybko została przekształcona w meczet, m.in. dobudowano do niej cztery minarety. W 1934 r. decyzją prezydenta Atatürka stała się muzeum. Od lat podejmowane są przez wyznawców islamu próby wymuszenia na władzach, by Hagia Sophia z powrotem była meczetem.

Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Margaritis Schinas przywrócenie meczetu w dawnej chrześcijańskiej świątyni nazwał zagrożeniem dla „tolerancji i otwartości Turcji”. Jego zdaniem należało raczej zachować dotychczasowy muzealny status tej historycznej budowli, „uznany międzynarodowo”.

Schinas przypomniał słowa obecnego szefa państwa Recepa Tayyipa Erdoğana, który jako premier w 2010 r. oświadczył, że Stambuł ze swoją sztuką, kulturą, cywilizacją, ludnością jest „miastem europejskim”, które „kształtowało kulturę europejską i było przez nią kształtowane”. – Tego ducha chcemy dzisiaj odczuwać, tego oczekujemy od prezydenta Erdoğana po 10 latach”.

Po ogłoszeniu decyzji prezydenta Turcji włoska europosłanka Patrizia Toia uznała, że stanowi ona wyraz „zamknięcia na dialog międzyreligijny”, ale także „zdrady korzeni i historii Turcji, wbrew temu co twierdzi prezydent Erdoğan, gdy mówi o narodowej suwerenności”. Wezwała tureckie władze, by zobowiązały się do „poszanowania prawdziwej istoty tego wielkiego kraju, jakim jest Turcja i miasta Stambułu, jednego z najpiękniejszych na świecie właśnie za sprawą wielowiekowego nakładania się różnych kultur i religii”.

Hagia Sophia uchodzi za najwspanialszą budowlę pierwszego tysiąclecia po Chrystusie. Powstała jako chrześcijańska świątynia Mądrości Bożej. Wzniesiono ją z rozkazu cesarza Justyniana w 537 r. na ruinach wcześniejszego kościoła z IV w. Po upadku Konstantynopola 29 maja 1453 r. szybko została przekształcona w meczet, m.in. dobudowano do niej cztery minarety. W 1934 r. decyzją prezydenta Atatürka stała się muzeum. Od lat podejmowane były przez wyznawców islamu próby wymuszenia na władzach, by Hagia Sophia z powrotem była meczetem.

[link widoczny dla zalogowanych]

UNESCO ostrzega prezydenta Turcji ws. Hagii Sophii

Turcy ponownie urządzą sobie meczet w najwspanialszej bazylice chrześcijańskiego Wschodu. Turecka Rada Stanu anulowała decyzję z 1934 r. o przekształceniu bazyliki Hagia Sophia w muzeum, a prezydent Turcji wydał dekret, który przekształca ją w meczet. Recep Erdogan oznajmił tę decyzję w przemówieniu do narodu, zapowiadając, że pierwsze muzułmańskie nabożeństwo odbędzie się tam 24 lipca.

Hagia Sophia została konsekrowana w 537 r. Do czasu wybudowania nowej Bazyliki św. Piotra w Rzymie była największą chrześcijańską świątynią na świecie. Kiedy w 1453 r. Turcy podbili Konstantynopol, bazylikę przywłaszczyli sobie muzułmanie. W 1934 r. Hagia Sophia stała się muzeum.

Decyzja o ponownym zaadoptowaniu starożytnej chrześcijańskiej bazyliki dla potrzeb kultu muzułmańskiego budzi sprzeciw i oburzenie zwłaszcza wśród chrześcijan wschodnich, dla których Hagia Sophia jest w pewnym sensie kościołem macierzystym. Patriarcha Konstantynopola Bartłomiej już dwa tygodnie temu ostrzegał, że taka decyzja wzbudzi wrogość do islamu w milionach chrześcijan na całym świecie. Patriarchat Moskiewski wyraził ubolewanie, że odczucia milionów chrześcijan nie zostały wzięte pod uwagę. „Ta decyzja może mieć poważne konsekwencje dla całej ludzkiej cywilizacji” – oświadczył rzecznik patriarchatu.

Przeciwko przekształceniu bazyliki w meczet ostro zaprotestowały władze Grecji. W ich przekonaniu zachowanie Erdogan to prowokacja, krok, który cofa Turcję o sześć wieków wstecz. Zdaniem premiera Mitsotakisa decyzja ta negatywnie odbije się na relacjach tego kraju z Unią Europejską.

UNESCO z kolei przypomina, że Hagia Sophia należy do powszechnego dziedzictwa ludzkości. Dlatego przestrzega rząd Erdogana przed wprowadzaniem jakichkolwiek modyfikacji w tej świątyni. Wszelkie zmiany muszą być uprzednio konsultowane z Komitetem Światowego Dziedzictwa – przypomina dyrektor UNESCO, odnosząc się w ten sposób do obaw o los chrześcijańskich wizerunków, które są obecne w świątyni. Jeśli Hagia Sophia stanie się meczetem, wszystko, co narusza wiarę muzułmanów zostanie zasłonięte.

[link widoczny dla zalogowanych]

"Chrześcijanom trudno jest się pogodzić z przekształceniem bazyliki Hagia Sophia w meczet. Wczoraj odbyła się demonstracja w Tesalonikach. Greccy chrześcijanie domagają się stanowczej reakcji państw zachodnich. Są też pełni obaw o los chrześcijańskich mozaik w tej starożytnej bazylice. Przypominają, co stało się na okupowanej przez Turcję części Cypru, gdzie starożytne prawosławne cerkwie również zostały przekształcone w meczety, a ich chrześcijański wystrój został rozkradziony lub zniszczony."
(...)
[link widoczny dla zalogowanych]

Kolejne krytyczne uwagi odnośnie przekształcenia muzeum Hagia Sophia w Stambule w meczet.
(...)
[link widoczny dla zalogowanych]

Hagia Sophia: chrześcijanie nie milkną, rosyjska Cerkiew prosi o pomoc
(...)
[link widoczny dla zalogowanych]

Prezydent Turcji: Hagia Sophia wyzwolona z okowów niewoli

Prezydent Turcji Recep Tayyip Erdoğan odrzucił krytykę decyzji o przywróceniu funkcji meczetu Hagia Sophii w Stambule. “Ten obiekt sakralny zostaje uwolniony z okowów niewoli”, oświadczył w rozmowie z dziennikarzami 19 lipca w Stambule. Jego zdaniem “przekształcenie obiektu z powrotem w meczet po 86 latach jego funkcjonowania jako muzeum, jest najbardziej naturalnym prawem naszego narodu”.

“Ten krok jest ważny nie tylko dla Turcji, ale dla całego świata islamskiego. Nie ma takiej możliwości, żeby ktokolwiek i w jakikolwiek sposób ingerował w sprawę naszej suwerenności”, stwierdził kategorycznie prezydent Turcji. Otwarcie meczetu Hagia Sophia jest zaplanowane na 24 lipca, oczekuje się, że w piątkowej modlitwie weźmie udział 1,000- 1,500 osób, będą też miejsca dla kobiet.

Hagia Sophia przez niemal tysiąc lat (537-1453) była jedną z najważniejszych świątyń chrześcijaństwa i siedzibą patriarchów prawosławnych. Po zdobyciu Konstantynopola przez Turków osmańskich w 1453 r. służyła przez kolejnych 500 lat jako najważniejszy meczet Cesarstwa Osmańskiego, a od 1934 r., decyzją twórcy Republiki Tureckiej Mustafy Kemala Atatürka, pełniła funkcję muzeum. Tę decyzję anulował 10 lipca br. turecki sąd. Tego samego dnia dekret o przekształceniu symbolu Stambułu w meczet zatwierdził prezydent Erdoğan. Decyzja natychmiast spotkała się z falą protestów na całym świecie.

[link widoczny dla zalogowanych]

Dziś pierwsza od 86 lat piątkowa modlitwa islamska w Hagii Sophii

Po raz pierwszy od 86 lat odbędzie się 24 lipca w stambulskiej Hagii Sophia piątkowa modlitwa muzułmańska. Nie bacząc na krytykę prezydent Turcji Recep Tayyip Erdoğan przeforsował jej przekształcenie w meczet. Wszystkie międzynarodowe protesty nie odniosły skutku. Został już rozłożony błękitno-zielony dywan, zamontowano trybuny dla ekip telewizyjnych, napisał korespondent niemieckiej agencji katolickiej KNA.

Według tej informacji, w inauguracyjnej modlitwie piątkowej ma uczestniczyć około dwóch tysięcy zaproszonych gości. Bizantyjskie mozaiki z czasów, gdy świątynia była największym kościołem chrześcijaństwa, mają zostać zasłonięte na czas modlitwy, gdyż tego rodzaju wizerunki są w meczetach zabronione.

„Wreszcie to miejsce zostanie uwolnione z okowów niewoli”, powiedział kilka dni temu prezydent Erdoğan. „Przekształcenie obiektu z powrotem w meczet po 86 latach jego funkcjonowania jako muzeum, jest najbardziej naturalnym prawem naszego narodu”, oświadczył w rozmowie z mediami.

Nawet osoby znające Turcję od dawna uważały, że Erdoğan nie może podjąć tego kroku. Wydawało się, że jest to miejsce zbyt silnie obciążone symbolicznie, że byłby to zbyt duży afront dla chrześcijan i partnerów międzynarodowych. Jednak podobnie jak w przypadku jego polityki zagranicznej odnośnie do Syrii, Iraku i Libii, Erdoğan zlekceważył wszelką dyplomację i wymusił, by Hagia Sophia została ponownie meczetem. Zgodę na to wydał 10 lipca turecki Naczelny Sąd Administracyjny. Według sondażu, akt ten popiera 70 procent Turków.

Okazało się, że wielokrotnie nalegając na suwerenność narodową, Erdoğan nawiązuje do nikczemnego prawa silniejszego, do symbolicznej polityki władzy w stylu wczesnych wieków, przypomniała KNA. Przecież poświęcony w 537 r. kościół był zwycięskim trofeum Osmanów, którzy w 1453 r. w krwawej rzezi podbili bizantyjski Konstantynopol, a Hagię Sophię zamienili w meczet. Założyciel Republiki Mustafa Kemal Atatürk przekształcił ją w muzeum w 1934 roku. W tym kontekście ponowne przekształcenie Hagii Sophia w islamski dom modlitwy jest również triumfem nad kemalistycznym laicyzmem, który Erdoğan gruntownie podważył poprzez społeczną reislamizację Turcji.

Przemawia za tym również data 24 lipca, którą prezydent Turcji – jak sam twierdzi – wybrał świadomie. Tego dnia, w 1923 r., mocarstwa europejskie traktatem pokojowym w Lozannie uznały granice nowej Turcji, o które walczono po pierwszej wojnie światowej. Wybierając ten dzień Erdoğan podkreślił tym samym przebudowę świeckiej republiki w państwo głęboko islamskie. Postanowienia traktatu z Lozanny obejmowały również przesiedlenie większości wyznawców prawosławia do Grecji, a tamtejszych muzułmanów do Turcji. Tak więc 24 lipca to „czarna rocznica” dla współistnienia religii, stwierdził korespondent KNA.

Hagia Sophia przez niemal tysiąc lat (537-1453) była jedną z najważniejszych świątyń chrześcijaństwa i siedzibą patriarchów prawosławnych. Po zdobyciu Konstantynopola przez Turków osmańskich w 1453 r. służyła przez kolejnych 500 lat jako najważniejszy meczet Cesarstwa Osmańskiego, a od 1934 r., decyzją twórcy Republiki Tureckiej Mustafy Kemala Atatürka, pełniła funkcję muzeum. Tę decyzję anulował 10 lipca br. turecki sąd. Tego samego dnia dekret o przekształceniu symbolu Stambułu w meczet wydał prezydent Erdoğan.

Natychmiast spotkało się to z falą protestów na całym świecie, z oburzeniem polityków i przedstawicieli Kościołów. Komisarz spraw zagranicznych Unii Europejskiej Josep Borrell przypomniał Turcji o jej zobowiązaniach międzyreligijnych i kulturowych. Rozczarowanie wyraził Departament Stanu USA. Katolicka Komisja Episkopatów Wspólnoty Europejskiej (COMECE) stwierdziła, że krok ten oddala Turcję od Europy. Zwierzchnik Kościoła prawosławnego w Grecji abp Hieronim zarzucił Erdoğanowi instrumentalizację religii. Bardzo krytycznie wypowiedział się także prawosławny Patriarchat Moskiewski Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.

Rozczarowanie i smutek z powodu decyzji władz tureckich wyraziła także Światowa Rada Kościołów, która skupia około 350 wyznań chrześcijańskich. „Hagia Sophia jest miejscem otwartości, spotkania i inspiracji dla ludzi ze wszystkich narodów i religii”, napisał w liście do prezydenta Erdoğana sekretarz generalny tej organizacji ks. Ioan Sauca. Przypomniał, że przekształcenie świątyni w muzeum przed 86 laty było wyrazem zaangażowania Turcji w budowę nowoczesnego państwa i pozostawienia za sobą konfliktów z przeszłości. „Obecną decyzją zniweczył pan pozytywny znak otwartości Turcji, zmieniając go w symbol wykluczenia i podziału” – napisał ks. Sauca.

Natomiast według Rady Kościołów Bliskiego Wschodu decyzja władz Turcji jest ciężkim ciosem dla wszystkich inicjatyw dialogu chrześcijańsko-muzułmańskiego prowadzonych w ciągu ostatnich 30 lat w odpowiedzi na pułapki ekstremizmu i fanatyzmu religijnego. Przekształcenie w meczet dawnej chrześcijańskiej bazyliki Hagia Sophia jest „sabotażem współżycia chrześcijańsko-muzułmańskiego”, zwłaszcza że dochodzi do tego w czasie, gdy wzrasta pokojowe i solidarne współżycie chrześcijan i muzułmanów po podpisaniu w 2019 r. w Abu Zabi przez papieża Franciszka i wielkiego imama sunnickiego uniwersytetu Al-Azhar w Kairze Ahmada al-Tayyeba „ Dokumentu o Ludzkim Braterstwie”.

Tymczasem Ankara prowadzi podwójną strategię. Utrzymuje, że Hagia Sophia jest całkowicie otwarta dla wszystkich – wierzących, niewierzących, muzułmanów, chrześcijan i buddystów. Turcja zaprasza wszystkich, w tym także papieża, powiedział w tych dniach rzecznik prezydenta Ibrahim Kalin. W ten sposób zareagował na słowa papieża Franciszka, że bardzo go smuci decyzja o zmianie przeznaczenia Hagii Sophii. Kalin zapewnił też, że wolność religijna w jego kraju ma się dobrze. Jednak chrześcijańskie organizacje pomocy przedstawiają smutny obraz sytuacji mniejszości religijnych w Turcji.

Natomiast muzułmańską społeczność swego kraju, od której głosów jest zależny bardziej niż kiedykolwiek w sytuacji obecnego kryzysu gospodarczego, Erdoğan w mocnych słowach przekonuje do przywrócenia islamskiej wielkości, do „wyzwolenia” meczetu Al-Aksa w Jerozolimie włącznie. Jednak prezydent nie ma prawie żadnych przyjaciół w świecie arabskim. Jego decyzję o przekształceniu Hagia Sophii w meczet pochwalili jedynie przywódcy islamistyczni oraz palestyński Hamas.

Ale również w Turcji nie wszyscy z entuzjazmem odnieśli się do decyzji Erdoğana. Ostre ostrzeżenie przed przywróceniu Hagii Sophii funkcji meczetu wydała kemalistyczna partia CHP. Także grupa liberalnych teologów muzułmańskich na łamach gazety „Cumhuriyet” z 18 lipca określiła ten krok jako „poważny i nieodwracalny błąd”. Ich zdaniem to posunięcie władz wysyła niewłaściwy sygnał do radykałów i napędza islamofobię na całym świecie.

24 lipca, gdy w Hagii Sophii będą się odbywały pierwsze piątkowe modły islamskie, w świątyniach prawosławnych Grecji oraz na całym świecie powinien zostać odśpiewany Akatyst ku czci Bogurodzicy, zaproponował dyrektor generalny Diakonii Kościoła Grecji, bp Agatangel (Charamantidis) z Fanarionu.

Hymn Akatyst pochodzi najprawdopodobniej z V-VI wieku. Był uroczyście śpiewany w podzięce za uratowanie Konstantynopola podczas oblężenia awarskiego w 626 r. Inni podają, że wykonano go dopiero w podziękowaniu za ocalenie stolicy nad Bosforem od oblężeń arabskich za Konstantyna IV w 677 i Leona III w 718 r.

[link widoczny dla zalogowanych]

Trwa spór o Hagię Sophię między Turcją a UNESCO

Trwa konflikt między tureckimi władzami a Komitetem Światowego Dziedzictwa UNESCO w kwestii bazylik Hagia Sophia i Chora, które w 2020 roku, po ponad 85 latach funkcjonowania jako muzea, zostały zmienione na meczety. Choć Komitet wystąpił o zaktualizowanie statusu świątyń po dokonanych przekształceniach, Turcja nie zamierza wypełniać poleceń oenzetowskiej instytucji.

Komitet Światowego Dziedzictwa wydał oświadczenie, w którym skarży się na brak woli dialogu i jasnych komunikatów ze strony tureckiej. Stambuł zdecydowanie stoi jednak na stanowisku, że do decydowania o historycznych budowlach posiada autonomiczne prawa. Jednocześnie w swoich komunikatach turecki MSZ zapewnia o gruntownej trosce o historyczną, kulturową i duchową wartość tych miejsc, zgodnie ze standardami UNESCO.

Komitet Światowego Dziedzictwa liczy na poprawę stosunków z tureckimi władzami, jednocześnie wyznaczając na luty 2022 roku termin przedstawienia całości dokumentacji o obu świątyniach.

W minionym roku starożytne świątynie Hagia Sophia i Chora, które zostały w XV wieku zamienione w islamskie miejsca kultu, a w latach 30. XX wieku przerobione na muzea, ponownie zostały otwarte jako meczety. Ponadto, islamiści wydali nakaz zasłonięcia wizerunków Jezusa oraz innych chrześcijańskich symboli świadczących o korzeniach świątyń. To kolejny przejaw kontrowersyjnej polityki tureckiego prezydenta Recepa Erdogana.

[link widoczny dla zalogowanych]

A.D. 2022 rok

Przekształcenie Hagia Sophia przyspieszyło proces niszczenia w bazyliki

Przekształcenie Hagia Sophia w meczet przyspieszyło proces niszczenia bazyliki. W kwietniu w mediach społecznościowych opublikowane zostały zdjęcia dokumentujące rozległe uszkodzenia jednych z dwóch głównych drzwi świątyni. Serif Yasar, prezes Stowarzyszenia Miłośników Historii i Sztuki w Stambule uważa, że za zniszczeniami stoi znaczny wzrost liczby pielgrzymów i turystów odwiedzających Hagia Sophia po tym, jak stała się ona meczetem.

Yasar rozmawiał z pracownikami bazyliki i zrobił wewnątrz setki zdjęć. Na kilku z nich udało mu się sfotografować turystów, którzy zdrapują ze ścian fragmenty fresków do plastikowych toreb. Na innym widać muzułmanów, którzy usiłują odłamać na pamiątkę kawałki zabytkowych drzwi do świątyni. Po publikacji zdjęć wiele środowisk zaprotestowało przeciwko dewastacji Hagia Sophia i zażądało natychmiastowych działań, by ją powstrzymać.

Zdarza się, że w Hagia Sophia jednego dnia przebywa nawet 100 tys. osób. Dzieje się tak w czasie największych świąt muzułmańskich, np. na zakończenie Ramadanu. „Musimy lepiej zarządzać świątynią. Oznacza to niestety ograniczenie liczby odwiedzających i zatrudnienie nowych strażników” – przyznaje turecka architekt Zeynep Ahunbay, odpowiedzialna za opiekę nad bazyliką. Specjalistka od renowacji zabytków poinformowała, że wysłała już zalecenia w tej sprawie do odpowiednich ministerstw.

Bazylika cierpi nie tylko ze względu na lekkomyślnych turystów, ale także z powodu przypadkowych zniszczeń. Ze względu na znaczny wzrost liczby odwiedzających wnętrze świątyni coraz trudniej utrzymać w porządku. Administracja zakupiła więc ciężkie maszyny czyszczące, którym zdarza się zawadzić o kolumnę i uszkodzić kawałek starożytnego marmuru. Do takiego zdarzenia ostatni raz doszło pod koniec czerwca.

W 1985 r. UNESCO uznało Hagia Sophia za obiekt światowego dziedzictwa kulturowego i od tego czasu monitoruje kondycję bazyliki. Niedawno przedstawiciel UNESCO zaapelował do tureckich władz o wprowadzenie jasnego planu zabezpieczenia i konserwacji świątyni.

[link widoczny dla zalogowanych]

Hagia Sophia przekształcona w meczet niszczeje coraz szybciej

Przekształcenie Hagii Sophii w meczet przyspieszyło proces niszczenia bazyliki. W kwietniu w mediach społecznościowych opublikowane zostały zdjęcia dokumentujące rozległe uszkodzenia jednych z dwóch głównych drzwi świątyni. Serif Yasar, prezes Stowarzyszenia Miłośników Historii i Sztuki w Stambule uważa, że za zniszczeniami stoi znaczny wzrost liczby pielgrzymów i turystów odwiedzających Hagię Sophię po tym, jak stała się ona meczetem.

(...)

[link widoczny dla zalogowanych]